Tuż po zdjęciu aparatów ortodontycznych koniecznością jest założenie specjalnych, indywidualnie dopasowanych aparatów retencyjnych. Ich zadanie to utrzymanie nowej pozycji zębów przez okres 6 miesięcy do 2 lat, aż nowe położenie się ustabilizuje.
Rodzaje aparatów retencyjnych
Istnieją dwa główne typy aparatów retencyjnych – ruchome (zdejmowane) i stałe (zakładane na zęby). Decyzja, który aparat będzie najlepszy, zależy od wielu czynników: typu przeprowadzonego leczenia, stopnia skomplikowania przypadku, wieku pacjenta oraz jego preferencji i możliwości przestrzegania zaleceń.
Aparaty stałe, wykonane zazwyczaj z bardzo wytrzymałego splotu metalowego, są trwale zamocowane na językowej powierzchni zębów. Zapewniają najskuteczniejszą retencję, lecz wymagają profesjonalnej ingerencji dentysty w celu zdjęcia ich po określonym czasie. Mają także tę niedogodność, że mogą utrudniać utrzymanie prawidłowej higieny jamy ustnej.
Aparaty ruchome (najczęściej płytki akrylowe z wtopionym metalowym drucianym łukiem) można łatwo wyjmować do czyszczenia i podczas posiłków. Wydają się więc rozwiązaniem wygodniejszym. Jednak, aby odniosły zamierzony efekt, wymagają ogromnej dyscypliny od pacjenta – muszą być noszone przez określony czas każdego dnia.
Niezwykle istotne jest więc, by bezwzględnie przestrzegać zaleceń specjalisty dotyczących noszenia aparatu retencyjnego. Jakiekolwiek zaniedbania w tym zakresie mogą sprawić, że cały trud wielomiesięcznej terapii pójdzie na marne. To bardzo ważny etap leczenia.
Dbaj o higienę jamy ustnej
Kiedy mamy na ustach stały lub zdejmowany aparat retencyjny, utrzymanie właściwej higieny jamy ustnej staje się o wiele trudniejsze. Wszelkie resztki jedzenia, płytka nazębna mogą odkładać się na aparacie, prowadząc do rozwoju próchnicy, nieświeżego oddechu oraz stanów zapalnych dziąseł.
Dlatego należy szczotkować zęby z aparatem co najmniej dwa razy dziennie, stosując płyny do płukania jamy ustnej z chlorheksydyną. Trzeba również regularnie czyścić sam aparat, używając specjalnych preparatów lub zwykłej ciepłej wody.
Co również ważne, podczas wizyty kontrolnej u ortodonty lub higienistki nie można zapominać o rutynowej możliwości doczyszczenia aparatu. Niezbędne są także regularne przeglądy stomatologiczne, najlepiej co 6 miesięcy.
Jeśli zależy nam na trwałości efektów leczenia ortodontycznego, higiena jamy ustnej musi stać się priorytetem.
Zmień dietę i nawyki żywieniowe
Wielu pacjentów po zdjęciu aparatów ortodontycznych ma ochotę na wszystkie te potrawy, których musieli unikać w trakcie leczenia. Niestety, nagłe spożywanie zbyt twardych lub kleistych produktów to jednak bardzo ryzykowne posunięcie, szczególnie na początku retencji.
Dieta pacjentów noszących aparaty retencyjne powinna w dalszym ciągu opierać się na miękkich, lekkich pokarmach przez pierwsze miesiące po leczeniu. Konieczne jest stopniowe wprowadzanie stałych pokarmów, zwłaszcza twardych owoców i warzyw. Unikać należy natomiast słodyczy, bułek czy chrupek, które mogą uszkadzać aparat lub pozycję zębów.
Nie wolno też zapominać, że nawyki żywieniowe i styl życia często mają duży wpływ na długotrwałe rezultaty leczenia ortodontycznego. Palenie papierosów, nawyk przygryzania długopisów czy obgryzania paznokci to czynniki, które mogą łatwo zrujnować efekty terapii.
Regularne wizyty kontrolne
Choć dla większości osób po leczeniu ortodontycznym najtrudniejszym okresem są pierwsze miesiące z aparatem retencyjnym, nawet po jego zdjęciu należy liczyć się z regularnymi wizytami kontrolnymi. Częstotliwość ich ustalana jest indywidualnie dla każdego pacjenta, ale najczęściej wynosi od 3 miesięcy do roku.
Dlaczego regularne wizyty są tak istotne? Najprościej mówiąc – dla upewnienia się, że zęby nie zmieniają położenia. Wszelkie niepokojące objawy, jak ich ruchomość lub nieuzasadniony ból, mogą bowiem świadczyć o nawrocie wady zgryzu, wymagającym szybkiej interwencji ortodontycznej.
Jeśli wszystko przebiega pomyślnie, wizyty będą miały charakter czysto rutynowy. Jednak nawet przez lata po zakończeniu leczenia ortodonta musi obserwować, czy nie nasilają się jakieś niekorzystne tendencje zgryzowe, które mogłyby zrujnować wcześniejszą pracę. Takie profilaktyczne podejście znacząco zwiększa szanse na długotrwałe utrzymanie doskonałych rezultatów terapii.
